ÜSTİNSANIN İZİNDE: tabiki bi içini boşaltma söz konusu dinin içini boşaltarak onun sadece tasarruf üretim çalışkanlık gibi değerlerini alarak kapitalizme uyguluyolar.
DERMENSCH: peki kalvinizm ne tam olarak hristiyanlıktan başlayarak kısaca anlatırsak?
ÜSTİNSANIN İZİNDE: Kalvenizm, Jean Calvin'in 16. yüzyıl başlarında ortaya attığı görüşlere dayanarak kurulan bir Hıristiyanlık mezhebi. Kalvincilik, toplumsal kurumları; gelenekçi din anlayışına göre değil de, Hristiyanlığın başlangıcındaki özüne göre düzenlemeyi savundu. Bu amaçla bilimsel gelişmelere koşut bir eğitim-öğretim uygulamaya çalışarak yeni bir teknoloji oluşturdu. Çalışkanlığı dürüstlüğü ön plana çıkarıyorlar lüksü israfı yasaklıyorlar ama ortaya çıkardığı sonuçlara baktığımızda oluşturduğu kalvenist ahlak kapitalizmin temellerini oluşturdu yani hedefler ve savunulan değerler bambaşka sonuçlar ortaya çıkardı sağlanan birikim tasarruf çalışkanlık yoğun üretim ve tüketimi getirdi ve işte bugünlerdeyiz tüketim çılgınlığı.
webere göre Kapitalizmi ortaya çıkaran, ne spekülatörler ne de para babalarıdır; onu ortaya çıkaran, ölçüp biçen, disiplinli ve sözüne güvenilir, kendini tamamen işine adamış insanlardır.
DERMENSCH: Kalvinist olsanda olmasanda oluşturulan sistemde buluyorsun kendini ve her şeyi etkilediler yani?
ÜSTİNSANIN İZİNDE : kapitalizmin temelini oluşturdu diyorum kalvenizm ve daha geniş anlşamda protestanlık
Kapitalizmin tamamlayıcı ve zorunlu olmak üzere iki şartı vardır. Tamamlayıcı şart, kapitalizmin maddi yönünü meydana getirir. Bunlar; burjuva sınıfının varlığı, kentleşme, endüstriyel teknolojik gelişme ve rasyonel hukuktur. Zorunlu şartı ise, dünyaya dönük asketizm (kapitalist ruh) tur. İşte Kalvenizm ikincisini sağladı ikincisi sağlanıncada birincilerin ortaya çıkması zor olmadı
Weber’in Protestan ahlak anlayışı, temelde Kalvenist yoruma, onun ilahi takdir öğretisine ve dünyevi asketizme dayanır. Kalvenistler, kendilerine özgü kaderci anlayıştan dolayı diğer Protestan kollardan ayrılırlar. Kapitalizmin en fazla gelişmiş olduğu kültür düzeyi yüksek ülkelerde geçerli inanç Kalvenizmdir.
DERMENSCH: Kalvenizmin başlangıçtaki amacıyla ortaya çıkan sonuç ne kadar zak ne kadar zıt birbirine ve bizlerde bilincine varamadan dayatılmış bir inancın uygulayıcıları oluveriyoruz yada olduk yada oldurulduk...
ÜSTİNSANIN İZİNDE :Katolik Hıristiyanlığın ortaçağdaki uygulamalarına tepki olarak ortaya çıkıyor reform hareketleriyle birlikte tabiki toplumsal ve ekonomik gelişmeler birbirni tetikliyor Bu inançta kişi eğer seçilmişse yani cennete gideceklerdense, bir işaretle Tanrı’nın bu durumu kendisine göstereceğine inanır, mesela, özel bir yeteneğe sahip olmak gibi. Kişi eğer birtakım niteliklere sahip değilse, kurtuluşa ermek yani seçilmişlerden olmak için başka bir işaret olan zenginliğe yönelir. İnsanların, Katolik yorumda olduğu gibi aç ve fakir olarak hayatlarını sürdürmelerine gerek yoktur; eğer, çalışıp kazanırlarsa bu seçilmiş olduklarını gösterir ve onlar zenginleşerek ibadetlerini yerine getirmiş olurlar.
DERMENSCH: Ama günümüzde zengin olabilm ihtimalinin olmadığını bile bile sadece tüketerek var olur olduk.
ÜSTİNSANIN İZİNDE :Söylediğim o işte, Kalvenizm de İslamiyet gibi farklı bir durum ortaya çıkardı hani bu Ali Yaşar hocanın postmodern anomide islamiyet için bahsettikleri aynen hristiyanlık içinde geçerli.
DERMENSCH: kısacada kalvinist islamı açıklasan?
ÜSTİNSANIN İZİNDE: Kalvinist islam kavramını ilk ortaya atanlardan biri Ertuğrul Özkök. Fettulah Gülen Kalvenizmin Türkiye’deki temsilcisidir dedi .şimdi baktığımızda aynı kalvenistler gibi hareket ediyor nurcular özelliklede Fettullah Gülenciler kapitalist girişimlerini dahi dini bir duygu ve hareket noktası ile yaptıklarını iddia ediyorlar. Zenginleşiyoruz ama Allahın dinini yaymak duyurmak için diyorlar keşişçe yaşamayı reddediyorlar bu dünya içinde Allahın adını duyurmak için çalışıp zenginleşiyorlar ama tabii ki ortaya çıktıkları dönem göz önünde bulundurulduğunda farklılıklar ortaya çıkıyor onların tüketim çılgınlığına ve gösterişçi tüketime geçmeleri daha kısa sürdü.
Gülen'in, Özkök'e Zaman gazetesinde verdiği yanıt şöyle: "Ben kitap, sünnet, icma ve kıyas çerçevesinde, usulünden füruuna kadar, dinin bütün esaslarına bağlı, sıradan bir Müslümanım. Dinimizin adabına kadar, herhangi bir meseleye ilişme, değiştirme mülahazalarına girme, nazarımda en büyük günah ve haramdır. Dinin temel esasları bir yana, adap çerçevesinde kabul görmüş bir meseleyi dahi değiştirmektense, bin kere ölmeyi tercih ederim. Ne Calvinist'im, ne de herhangi bir reformist. Kanaatim o ki bugün, yenilenmesi gereken din değil, dindarlığımız olmalıdır."
Son cümleye dikkat dindarlığımızı değiştirmeliyiz diyor. Kalvenistlerde dini değiştirmeyi hedeflemediler aksine onu özüne döndürmek çabasında olduklarını savundular bunun içinde ortaçağın dindarlık anlayışından sıyrılmaya çalıştılar. Bunun içinde dünyaya dönük asketizmden yani kapitalist ruhtan yararlandılar Fettulahçıların da tam anlamıyla yapmaya çalıştıkları bu; çalışın, kazanın, zenginleşin, güçlenin dini yaşayın ama dünyadan kopmayın diyorlar. Yani çıkış noktaları çok benziyor bu anlamda elbette Kalvenizmle İslamiyeti bire bir örtüştürmek mümkün değil özele indiğimizde bir çok farklılık bulunabilecektir ancak hem çıkış noktaları hem eylemleri hem de ortaya çıkan sonuç değerlendirildiğinde benzerliklerin çokluğu da göz ardı edilemez aslında bu anlamda bir yönlendirmede var Avrupa ve ABD kendi İslamını inşa etmek için bu konuyu özellikle gündeme taşıdı, ama bazılarının sandığı gibi 3-5 yıl önce değil uzun zamandır işlenen ve temelleri hazırlanan durum.
DERMENSCH: Neden peki kendi islamını oluşturmak, Müslümanları hristiyanlaştırmak değilde?
ÜSTİNSANIN İZİNDE :bugün teorik olarakda dillendirilmeye tartışılmaya başlandı aslında yapılmak istenen o ama direk hrisdtiyanlaştırmak dense büyük direnişle karşılanır işte haçlılar saldırıyor falan denerek tepki doğar ama bu şekilde olunca bizde güçleniyoruz dinimizi yayıyoruz inancı yerleşiyor yoksa izin verirlermi heryerde okul açmalarına.
"İbadetin yolları ondur; dokuzu helal rızk talebidir"hadisinin altını özellikle çizer Prof. Ülgener,bu tartışmaların temelinde yer alan düşüncelerden biri de bu hadis
DERMENSCH: ama helali haramı gözetmiyorlar artık amaca giden yolda her şey mübah sayılıyor.
ÜSTİNSANIN İZİNDE :batıda neye yol açtıysa bu durum bizdede aynına yol açtı hem de daha çarpıcı ve çarpık şekilde bu konuya postmodern anomi polemiğimizde değinmiştik oradan daha geniş bilgi alınabilir.
